Қазақстанды халықаралық ареналарда танытып жүрген тәжірибелі спортшы, халықаралық турнирлердің жүлдегері және чемпионы, «Қыран» арнайы бөлімшесінің офицері әрі Қаржылық мониторинг агенттігінің аса маңызды істер жөніндегі қызметкері Ерлан Дәуренов жарақатсыз дайындық, қауіпсіздік және тәртіп жайлы маңызды тәжірибесімен бөлісті.
«Қызметте де, спортта да жарақат – уақытша тоқтап қалу емес, қауіптің белгісі»
– Ерлан мырза, арнайы бөлімшедегі қызмет пен спорттағы мансапты қатар алып жүргенадам ретінде жарақатсыз дайындық қаншалықты маңызды?
– Өте маңызды. Қызметте де, спортта да жарақат – бұл тек мазасыздық емес, кейде үлкен қауіптің белгісі. Құқық қорғау саласында физикалық форма әрдайым жоғары деңгейде болуы керек, сондықтан қауіпсіздік пен дұрыс дайындық – бірінші орында.
Жаттығуды неден бастау керек?
– Жарақат алмау үшін жаттығуды дұрыс бастау қаншалықты маңызды?
– Дайындық фазасы – кез келген жаттығудың негізі. Мен оны үшке бөлемін:
- Жылыту: буындарды “ояту”, жеңіл кардио, динамикалық созылу.
- Техникаға кіріспе: денені қозғалысқа дайындау.
- Негізгі бөлім: тек ағза толық қызған соң.
Көп адам ең қарапайым қателік жасайды – жылытуға мән бермейді. Ал жарақаттың жартысы дәл осыдан болады.
Қауіпсіз әрі тиімді жаттығулар тізімі
– Сіз ең қауіпсіз әрі тиімді жаттығулар деп қайсысын атар едіңіз?
– Мен ең жиі қолданатын жаттығулар:
- функционалдық дайындық: TRX, жүгіру, өз салмағымен жаттығу
- ядроны дамыту: plank, side plank
- еңбекке қабілеттілікті арттыру: интервалдық жаттығулар
- техника жетілдіру: жеңіл грэпплинг, көлеңкемен күрес
Бұл жаттығулар денеге шамадан тыс күш түсірмей-ақ физикалық форманы жақсартады.
Жарақатқа апаратын ең үлкен қателіктер
– Ал ең жиі жіберілетін қауіпті қателіктер?
– Үшеуін ерекше айтар едім:
- Дайындықсыз ауыр салмақ көтеру
- Буындарды қыздырмай күреске немесе спаррингке кіру
- Артық жүктеме беріп, қалпына келуге уақыт қалдырмау
Ең жиі кездесетін жарақаттар – тізе, иық, буын мәселелері. Спортшы ең алдымен өз денесін “тыңдай” білуі тиіс.
Дәуреновтың басты ережесі – тәртіп
– Сіздің жеке тәжірибеңізде жарақатсыз формада болудың басты ережесі қандай?
– Ең бастысы – тәртіп. Бұл «қаһармандық» емес, жүйелі әрі ақылды жаттығу. Сонымен қатар:
- дұрыс ұйқы
- сауатты тамақтану
- денені қалпына келтіру
- техникаға мән беру
Осы төртеу жарақаттың алдын алады.
Уақыты тапшы офицерлерге арналған кеңес
– Кестесі ауыр қызметкерлерге қандай ұсыныс бересіз?
– Уақыт аз болса да, жаттығуды үш бөлікке бөлуге болады:
- 10 минут – жылыту
- 20 минут – функционалдық жаттығу
- 10 минут – созылу және қалпына келу
Бар болғаны 40 минут – денені жақсы формада ұстауға жеткілікті.
Жарақат алған жағдайда не істеу керек?
– Көп адам жарақатты елемей жүре береді. Бұған не дейсіз?
– Бұл – ең қауіпті қателік.
Бірінші кезекте демалыс және медициналық тексеріс қажет.
Менің қағидам:
«Ауырған жер – сигнал. Сигналды елемеуге болмайды».
Ерлан Дәуреновтың қорытынды кеңесі
– Ең бастысы – денсаулық.
Дұрыс техника, жеткілікті қалпына келу және тәртіп – ұзақ жылдар бойы жарақатсыз нәтиже береді. Жарақатсыз спортшы – мықты азамат.
Журналист:
«Сұхбатқа уақыт бөліп, тәжірибеңізбен бөліскеніңіз үшін рақмет, Ерлан мырза. Алдағы жарыстарда да, қызметте де сәттілік тілейміз!»
